NHỮNG PHƯƠNG PHÁP DỊCH THUẬT CƠ BẢN DÀNH CHO BẠN
(nguồn: dethi.com)
I. Replacement – Phương pháp thay thế
Phuơng pháp thay thế , hay còn được gọi là phương pháp chuyển loại từ.
Đây là một trong những phương pháp rất cơ bản trong dịch thuật . Phưong pháp này có nghĩa là việc bạn chuyển đổi từ loại gốc của một từ sang từ
loại khác ( Tính từ chuyển sang động từ , hoặc danh từ chuyển sang tính từ ) khi dịch làm nhằm cho câu văn của bạn trở nên thoát ý hơn và suôn hơn . Mình xin đưa ra hai ví dụ để minh họa nhé :
- He is a name writer
Anh ta là một nhà văn có tiếng ( nổi tiếng , tên tuổi )
Bản thân “ Name” là danh từ nhưng trong câu văn này ,nó đóng vai trò như một tính từ tức là từ loại của nó đã được chuyển và nghĩa của name lúc này tương đuơng với nghĩa của hai tình từ rât thông dụng để chỉ sụ nổi tiếng , tên tuổi:
well-known và famous
- Is it your pleasure that I cancel the arrangements ?
Anh có muốn tôi hủy bỏ những sắp xếp này hay không ?
Trong câu văn này , danh từ “ pleasure” khi dịch sang Tiếng Việt đã được dịch với nghĩa là “ Có muốn” , “Có mong muốn” tức là từ loại danh từ của pleasure đã được chuyển sang động từ . Tất nhiên bạn có thể dịch câu văn trên như sau :
“ Mong muốn của anh có phải là tôi nên hủy bỏ những sắp xếp này ?”.
Nhưng không phải lúc nào câu văn cũng suôn như thế nếu như bạn vẫn giữ nguyên từ loại của nó khi dịch sang tiếng mẹ đẻ
II. Transforming general words into specific words – Phương pháp chuyển
nghĩa những từ/ cụm từ chung chung sang những từ/ cụm từ cụ thể Một từ trong tiếng Anh thường có rất nhiều nghĩa, nhưng hầu hết chúng ta khi học Tiếng Anh chỉ nhơ và nắm bắt được nghĩa chung nhất hay nghĩa thừơng dùng của nó. Điều này sẽ hạn chế bạn trong việc làm sao sử dụng từ và dịch một cách lính hoại và thoát .Nghĩa thường dùng hay nghĩa chính của một từ trong nhiều trường hợp lại biểu hiện một nghĩa cụ thể khác . Hiểu và vận dụng phương pháp này tốt , bạn có thể tích góp thêmnhững nghĩa khác nhau của từ và có thể sử dụng những từ đơn giản để dich và diễn giải những câu văn nghe tưởng chừ ng như rất khó dich sang tiếng mẹ đẻ và ngược lại . Ví dụ nhé
Từ Big có nghĩa là lớn . Đấy là nghĩa chung nhất mà những ai học Tiếng anh đều biết rõ . Nhưng bạn có thể diễn đạt những ý khác nhau – những ý cụ thể hơn từ nghĩa chung nhất này :Ông ta có những kế hoạch đầy tham vọng
He has big plans
Hoặc
It is a big match
Đó là một trận đấu quan trọng
Hoặc
His speech contains very big words
Bài nói của anh ta toàn những lời đao to búa lớn

Tất nhiên , bạn có thể tìm những từ có nghĩa khác tương đương để dịch .
Ví dụ như : Quan trọng là Important, tham vọng là ambitious . Nhưngbiết sử dụng những nghĩa chung của từ chuyển sang những nghĩa cụ thể khác sẽ giúp bạn khai thác được các tầng nghĩa tối đa của từ và không phải quá mất công trong việc lựa chọn từ
III. Metonymy - Phương pháp hoán dụ
Phưong pháp hoán dụ là cách dùng một biểu tượng đặc trưng để chỉ đối tượng liên quan đến. Mình hỏi các bạn nhé : Các bạn đã hôn ai bao giờ chưa ? Em bé nè , người yêu bạn nè hoặc ai đó bạn thấy dễ thương nữa.Vậy khi hôn , bạn phải dùng đến bộ phận nào trên cơ thể. Môi đúng không? Như vậy , bạn đã hiểu ý mình muốn nói đến điều gỉ rùi chứ. Đó cũng chính là một đặc điểm đặc trưng của “ Môi “ để diễn tả hành động “Hôn “
. Vì thế thay vì nói : Những cặp tình nhân dang hôn nhau là “ Lovers are kissing “ , bạn có thể nói “ Lovers are lipping”. Một số ví dụ khác:
The kettle is boiling
Nuớc đang sôi

They all had a loyalty to the Crown
Họ đều có một lòng kiên trung với Nhà vua
IV. Metaphor – Phương pháp ẩn dụ
Bạn hay quan sát những ví dụ dưới đây nhé và thử suy luận diễn giải phưong pháp ẩn dụ áp dụng trong dịch thuật là như thế nào bạn nhé
He is a mouse
Anh ta là một người nhút nhát
He is a lion in the battle
Anh ta là một dũng sĩ trong trận chiến
Jane’s a peach
Jane là một cô gái mới lớn
V. Euphemism- Phương pháp dùng uyển ngữ
Một trong những chức năng cơ bản của uyển ngữ là việc nói giảm nói tránh, để làm bớt đi tính thô tục của câu nói ,và tăng thêm tính trang trọng của câu văn . Phương pháp này bạn thường rất hay bắt gặp khi đọc nhưng văn bản khoa học ,dự án, nghị quyết hay trong các cuộc hội nghị ,hay các kì đại hội . Cách dịch và sử dụng uyển ngữ làm cho câu văn của
bạn trang trọng hơn và “ quý phái” hơn. Ví dụ :

Cha mẹ anh ta qua đời cách đây đã lâu
Nếu dich câu văn này sang Tiếng Anh mà không dùng uyển ngữ , bạn có thể dịch như sau :

His parents died long time ago
Nhưng nếu dùng uyển ngữ sẽ là :

His parents passed away long time ago
Tưong tự :

Ông ta bị điếc
Không dùng uyển ngữ : He is a litte deaf
Dùng uyển ngữ : He is a litte hard of hearing
VI. Synnecdoche – Phương pháp cải dung
Phưong pháp cải dung là cách dùng những cái riêng để chỉ nhũng cái chung. Phương pháp này sẽ giúp bạn đọc hiểu và dịch nghĩa một cách sâu sắc và toàn diện hơn. Ví dụ như “ Bread” ( Bánh mỳ ) dùng thay cho “Food” , Army ( Quân đội ) dùng thay cho “ Soldier”That is how I earn my daily bread
Đó là cách tôi kiếm ăn hàng ngày
They used to be farm – hands
Họ đã từng là những tá điền

Lý thuyết thì vẫn chỉ là lý thuyết, hi vọng các bạn áp dụng lí thuyết vào thực hành nhiều.